Na tien jaar van economische stagnatie, van toenemende ongelijkheid en armoede, moet het roer om. We keren dat oude beleid de rug toe, weg van de berusting en moedeloosheid. We zetten de dingen in het teken van de hoop. Hoop van de werknemers, die de rijkdom van ons land creëren, hoop van de jongeren die aan de toekomst willen werken. Dat is mogelijk met een RedGreen Deal, een sociaal en ecologisch investeringsplan.
Want de recepten om de crisis van 2008 te boven te komen, werken niet. Economisch niet en sociaal en ecologisch al helemaal niet.
Twee derde van de gezinnen in de rijke landen zien hun inkomen tien jaar lang stagneren of achteruitgaan. Intussen maakt het vermogen van een kleine minderheid superrijken een zwiep. Zo groeit voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog het perspectief dat jongeren armer zullen zijn dan hun ouders.
Investeren in de RedGreen Deal, dat is het desinvesteringsbeleid van de traditionele partijen en van de Europese Unie de rug toekeren. Al meer dan dertig jaar besteedt België amper 2 à 2,5% van het bbp aan overheidsinvesteringen. Dat is minder dan de helft van voor de neoliberale bezuinigingsgolf in de jaren 1980. Ten gevolge daarvan tuimelen de brokstukken naar beneden in de tunnels en onder de viaducten. En evenzeer tuimelen hele segmenten van de sociale bescherming en van de dienstverlening aan de bevolking naar beneden. Of ze werden geprivatiseerd en zijn nu betalend. Voor de energie zijn onze regeringen afhankelijk van particuliere protagonisten die voor hun snelle gewin de voorkeur geven aan vervuilende fossiele brandstoffen. Massale besparingen verzwakken en verzieken het openbaar vervoer. Het ontbreken van een collectieve openbare aanpak van de ruimtelijke ordening en de woningbouw heeft een steden- bouwkundige chaos veroorzaakt. Dat alles is nefast voor de klimaatverandering, en zal ook financieel zware gevolgen hebben.
De investeringen die we vandaag uitstellen, krijgen we later op ons bord terug. Maar dan wel met een gepeperde factuur. Hoeveel dijken zullen we moeten bouwen, en hoe hoog zullen die moeten zijn, als we niet eindelijk aan de slag gaan om de opwarming van de aarde te stoppen? Hoeveel gevangenissen zullen er nog moeten gebouwd worden als het onderwijs niet geherfinancierd wordt? Weten we dan niet dat een gevangene opsluiten veel duurder is dan een jongere opleiden?
Het is tijd om van koers te veranderen. We hebben een RedGreen Deal nodig. Niet omdat de RedGreen Deal alles zou oplossen, maar omdat deze deal breekt met de oude logica en het land eindelijk weer zuurstof kan geven. De RedGreen Deal durft naar boven te kijken om het kapitaal te activeren dat zich bovenaan de maatschappij blijft opstapelen.
Die ambitieuze aanpak is nodig:
- Om de opwarming van het klimaat aan te pakken. We hebben daarvoor een ecologische planning nodig met centraal daarin een grootschalig investeringsplan: om de uitstoot van de grote industrie terug te dringen, om voor 100% over te schakelen op hernieuwbare energie, om een fijnmazig en hoogfrequent openbaar vervoer uit te bouwen, om stadsverwarming te installeren, om alle gebouwen van het land te isoleren. We besteden minstens 5 miljard overheidsgeld per jaar en verplichten de vervuilende bedrijven 5 miljard per jaar te investeren in het terugdringen van hun uitstoot.
- Om sociale noodsituaties recht te trekken. We bouwen tienduizenden openbare woningen met een sociale prijs, we investeren in programma’s voor geïntegreerde stadswijken, we herfinancieren het onderwijs, de ziekenhuizen, cultuur en sport, hulp aan minder zelfredzame personen en de kinderopvang. Ook daaraan besteden we 5 miljard euro.
- Om de gemeenschap aan de kop te zetten van de technologische en digitale revolutie. We mogen niet achter gigantische privé-bedrijven als Google, Uber, Amazon of Facebook aanhollen. Nieuwe technologie moet ten dienste staan van de mensen. Ze moet het werk verlichten in plaats van meer stress te bezorgen. Ze moet oplossingen vinden voor het leefmilieu, de mobiliteit, de logistiek; de communicatie, enzovoort. Ook zelfstandigen en kleine ondernemingen, die de kern van de economie van het land uit- maken, hebben steun nodig.
Investeringen die banen scheppen en jongeren een stabiele toekomst geven
Met de RedGreen Deal komen nieuwe economische activiteiten met een eigen dynamiek tot ontwikkeling: gespecialiseerde bedrijven voor hernieuwbare energieën, voor isolatie en openbaar vervoer, een bloeiende bouw- en renovatiesector, nichebedrijven voor sociale hulpverlening, zorg enzovoort.Voor al deze activiteiten is er geen risico op delokalisering. Ze zullen honderdduizenden gevarieerde, al dan niet geschoolde jobs creëren, kwaliteitsvolle tewerkstelling in het bijzonder voor jongeren, zonder onderscheid van geslacht of afkomst.
Gemeenschapsinvesteringen die ook voor de gemeenschap bestemd zijn
Waarom nog langer zoveel verloren geld besteden aan cadeaus voor het grootbedrijf? Dat levert uiteindelijk alleen maar dividenden op die als slapend kapitaal bij de rijkste aandeelhouders blijven liggen. We beëindigen ook het nefaste beleid van publiek-private samenwerking (pps) bij de bouw van scholen, zwembaden, wegen en spoorlijnen. De pps-projecten staan voor private winsten en publieke risico’s. Ze kopen publieke zaken op voor een appel en een ei, maar stoten alle risico’s af naar de gemeenschap.
Wij willen openbare investeringen die met geld van de gemeenschap – geld van de federale staat, de ge- westen of de gemeenten – ook ten goede komen aan die gemeenschap, de bevolking. De return naar de samenleving verzekeren, dat is onze norm. We moeten weer greep en zeggenschap krijgen over het geld dat in de economie wordt gepompt. In concrete projecten die inspelen op reële behoeften in de samenleving. In projecten die we kunnen toetsen op hun sociaal en ecologisch resultaat. In projecten die banen creëren. Iedere geïnvesteerde euro moeten we kunnen afwegen op zijn resultaat wat betreft sociale en ecologische effecten en jobcreatie. Dat is publiek-publieke samenwerking in plaats van publiek-private.
Een RedGreen Deal die op korte en lange termijn rendeert: terugverdieneffecten op sociaal en milieuvlak
Deze openbare investeringsplannen krijgen we voor elkaar als we afstappen van de logica van de Europese bezuinigingsverdragen. De middelen voor de betaling van de schulden die we met deze investeringen maken, plus de rente erop… die middelen zijn voorhanden. Met een miljonairstaks. Met een doortastende bestrijding van de grote belastingfraude. Met een energieke aanpak van de belastingparadijzen. Met een progressieve vennootschapsbelasting. En elke geïnvesteerde euro brengt er uiteindelijk twee op.
Want deze investeringsplannen zullen voor terugverdieneffecten zorgen. Meer tewerkstelling, betere salarissen en arbeidsvoorwaarden, beter onderwijs en minder onveiligheid, een gezondheidsbonus dankzij een beter leefmilieu: dat alles zal zorgen voor complexe en grote financiële terugverdieneffecten. Het zal zorgen voor meer fiscale inkomsten en voor meer binnenlandse consumptie, het zal de uitgaven voor werk- loosheid en ziekte drukken. Ja, het is tijd voor de RedGreen Deal.