Bewoners betalen zich blauw aan de rusthuisfactuur van het Zorgbedrijf Antwerpen, dat zijn de vroegere OCMW-rusthuizen. In totaal betalen ze maandelijks rond de 2.200 euro, wat soms zelfs duurder is dan in commerciële rusthuizen. "Waar de OCMW-rusthuizen vroeger het toonbeeld waren van betaalbare rusthuizen, is dat vandaag niet meer zo", stelt Lise Vandecasteele, Antwerps OCMW-raadslid van de PVDA vast. "In plaats van te investeren in openbare rusthuizen die kwaliteitsvol en betaalbaar zijn, kiest het stadsbestuur ervoor om het Zorgbedrijf te privatiseren en in zee te laten gaan met commerciële bedrijven. Van deze laatste weten we dat de winst voorgaat op de kwaliteit van de zorg."

De maandelijkse factuur van de rusthuizen van het Zorgbedrijf is de laatste jaren heel wat gestegen. Sinds 2011 waren er niet minder dan vijf prijsverhogingen (bovenop de indexatie), en de prijs blijft stijgen voor de bewoners. Vorig jaar bedroeg de gemiddelde ligdagprijs bij het Zorgbedrijf net geen 61 euro[i] per dag, voor nieuwe bewoners is de ligdagprijs vandaag al 64,15 euro. Dat komt neer op een stijging van bijna 100 euro per maand.

"De tijd dat je erop kon vertrouwen dat de openbare OCMW-rusthuizen de betaalbaarste waren, is al even geleden. Het Zorgbedrijf is soms zelfs duurder dan de de commerciële rusthuizen, althans in de stad Antwerpen. In Hoboken bijvoorbeeld, is de factuur van het rusthuis van het Zorgbedrijf hoger dan het rusthuis van Armonea, een bekende Belgische commerciële speler![ii]", aldus Lise Vandecasteele. "Ik heb enkele totaalfacturen kunnen inkijken. In het Zorgbedrijf betaal je rond de 2.200 euro per maand, bij Armonea is dat 2.000 euro per maand." (Zie geanonimiseerde rusthuisfacturen in bijlage.)

In totaal ongeveer 2.200 euro per maand

Enkel kijken naar de ligdagprijs van rusthuizen is misleidend, want er zijn nog andere vaste maandelijkse kosten. "Naast de ligdagprijs wordt in de rusthuizen van het Zorgbedrijf ook een medische verzekering aangerekend die 5,76 euro bedraagt per dag. Deze dekt de meeste medische kosten zoals de medicatie, de huisarts en medische onderzoeken. Die is volgens de website niet verplicht, maar wordt wel sterk aangeraden bij intake. Tel daarbij nog eens 95 euro zakgeld die de bewoner nodig heeft voor de kapper, een drankje in de cafetaria, de mutualiteitsbijdrage, telefoon etc en je komt aan het bedrag van 2.200 euro per maand", rekent Lise Vandecasteele uit.

Tabel: Berekening van een maandelijkse factuur van verblijf in woonzorgcentra van het Zorgbedrijf Antwerpen

Kinderen betalen deel rusthuisfactuur

De rusthuisfactuur is voor de meeste ouderen onbetaalbaar. Een gemiddeld pensioen bedraagt immers 1.195 euro per maand. Dat bleek ook uit de rusthuisbarometer[iii] die de Socialistische Mutualiteit maakte. Drie vierde van de ouderen beschikt niet over voldoende inkomen om de rusthuisfactuur te betalen. Deze ouderen moeten aankloppen bij het OCMW om de factuur te betalen, die op haar beurt aanklopt bij de kinderen. Zo ook bij Roos, die zelf ook al op pensioen is. Haar moeder woont sinds een jaar in een rusthuis van het Zorgbedrijf, met een maandelijkse factuur van 2.208 euro. Haar moeder kan dat niet zelf betalen, met haar pensioen van 1.283 euro per maand. Via de Zorgkas en de F.O.D. krijgt ze gelukkig een aanvulling van samen 380 euro per maand. Maar Roos zelf moet maandelijks 158 euro bijbetalen, ook al leeft ze zelf van een gemiddeld werknemerspensioen. 

Tegelijk is er veel ophef over de plannen van de regering met onze pensioenen. De PVDA sloeg al enkele maanden geleden een alarm over de afbraak van de pensioenen, zie http://www.blijfvanonspensioen.be/. En de vakbonden organiseren op 19 december zelfs een mars voor de pensioenen. De rusthuisfactuur stijgt en het pensioen daalt! 

Privatiseren is geen goed idee

De prijs van de rusthuizen is de voorbije tien jaar serieus gestegen. "De belangrijkste reden van die evolutie is dat de overheid de rusthuizen te weinig financiert. De Vlaamse regering erkent geen bedden meer voor zwaar zorgbehoevenden in de rusthuizen. En ze hanteert heel lage normen voor de personeelsomkadering. De reële nood aan personeel ligt een stuk hoger dan de financieringsnorm", zegt Lise Vandecasteele. "Het Zorgbedrijf wordt hier ook mee geconfronteerd. Als oplossing schuiven ze schaalvergroting naar voren, via een privatisering. Daarbij willen ze zelfs in zee gaan met commerciële bedrijven. Maar dat is de oplossing niet!"

Sinds de verzelfstandiging van de vroegere OCMW-rusthuizen onder Monica De Coninck worden deze rusthuizen steeds meer als een privébedrijf gerund en stijgen de prijzen. Het Zorgbedrijf maakte in 2016 een nettowinst van 9,7 miljoen euro, en de algemeen directeur verdient jaarlijks ruim 200.000 euro bruto. Vandaag bereidt diezelfde directeur een privatisering van het Zorgbedrijf voor, en gaat het Zorgbedrijf mogelijks in zee met commerciële bedrijven als de beursgenoteerde groep Ackermans & van Haaren. "In plaats van te ijveren voor openbare rusthuizen die kwaliteitsvol en betaalbaar zijn, laat de stad toe dat het Zorgbedrijf de commerciële weg opgaat. Wat daar de risico’s van zijn, konden we leren uit de Pano-reportage van oktober, met de veelzeggende titel minimale zorg, maximale winst[iv]. Bewoners worden er op een rantsoen gezet van 3,5 euro voor drie maaltijden per dag. Tijd voor een babbeltje met de verzorgers is er niet", aldus Lise Vandecasteele. "Wij hebben geen liberalisme nodig maar warmte en solidariteit. Onze ouderen hebben heel hun leven bijgedragen. Ze verdienen een goede oude dag met kwaliteitsvolle zorg en een degelijke omkadering, betaalbaar met hun pensioen."

Collectief oplossen

"In plaats van de openbare rusthuizen te privatiseren, moet men de oorzaak van het probleem aanpakken. Momenteel is het ieder-voor-zich. Ofwel kies je ervoor je ouders in huis te nemen, ofwel betaal je een deel van de rusthuisfactuur. We moeten het probleem collectief oplossen. De overheid moet opnieuw investeren in de ouderenzorg. In plaats van de sociale zekerheid uit te hollen met cadeau’s aan de grote bedrijven, kan de regering correct belastingen innen bij de multinationals en de rusthuisfactuur betaalbaar maken voor iedereen."