Raoul Hedebouw: “Ons land kan diplomatieke rol spelen in Oekraïne-oorlog”
Uitgebreid gesprek in De Afspraak met Raoul Hedebouw (PVDA) en andere experts over de oorlog in Oekraïne, de rol van de VS, de weg naar vrede... “Als twee kernmachten met elkaar in oorlog dreigen te treden, dan moeten we inzetten op de-escalatie en diplomatie. En daar heeft ons land ervaring in.”
Oekraïne: een zware oorlogstrom, en een dringende vredesgong
Sinds eind april schakelen de VS een versnelling hoger in hun militaire aanpak van de oorlog in Oekraïne. Washington draagt daarvoor zakken vol geld en zware wapens aan. De Amerikanen hebben bloed geroken, en willen niet veel minder dan de scalp van Poetin. De andere Navo-landen volgen. En ook de Europese Unie, die naast directe militaire leveringen nu al een zesde pakket sancties afkondigt tegen Rusland. Ondertussen doet Rusland aan de grens met Polen tests met hypersonische kernraketten. Wie roept deze gevaarlijke escalatie een halt toe? Hoe kunnen we de vredesgong luider doen klinken dan de oorlogstrom?
Wat zijn de nationalistische en kapitalistische motivaties voor de oorlog van Poetin in Oekraïne?
De drijfveer achter de oorlog van Poetin tegen Oekraïne zijn de economische belangen van de heersende klasse in Moskou. Wanneer de Sovjet-Unie wordt opgedoekt, slaat het communistische systeem om in extreme kapitalistische anarchie. Wanneer Vladimir Poetin in 2000 president wordt, beweert hij dat hij Rusland opnieuw ‘op de kaart’ wil zetten. Dat wil hij doen door de Russische kapitalisten nieuwe perspectieven te bieden.
Waarom militarisering een gevaar is voor democratie
Zonder democratisch debat en midden in een crisis waarbij mensen lijden onder de torenhoge prijzen, maken de Europese landen enorme sommen belastinggeld vrij om de militaire budgetten te verhogen. Die militarisering gaat gepaard met een ideologisch offensief om de geesten voor te bereiden op oorlog. Ondertussen staan grondrechten en democratische vrijheden onder druk.
Waarom zal een militair opbod geen vrede brengen?
Javelin-antitankraketten, Mi-17-legerhelikopters, Stinger-luchtdoelraketten... De Navo-lidstaten leveren massaal steun en wapens aan Oekraïne. “Zo kan het Oekraïense leger beter verzet bieden aan het Russische leger”, klinkt het. Een redenering die op zich logisch klinkt. In werkelijkheid echter zien we vandaag in Oekraïne dat de wapenleveringen de situatie alleen maar erger maken. Vooral voor de burgerbevolking.
Terug naar ‘5 cruciale vragen en antwoorden om opnieuw vrede te brengen in Oekraïne’
Nils Duquet van het Vlaams Vredesinstituut, vatte het als volgt samen: “Hoe meer wapens er naar dat conflict gaan, hoe meer wapens er gebruikt zullen worden. Hoe groter de kans is dat we het conflict gaan verlengen.”1
In De Standaard merkt ook Ruben Mooijman op: “Hoe meer wapens het Westen levert, hoe langer de oorlog duurt, en hoe meer doden, gewonden, vernieling en menselijk leed.”
Daar mag inderdaad bij stilgestaan worden. Wapenleveringen verlengen een conflict niet alleen, ze maken het ook bloediger. Poetin gaat echt niet zomaar opgeven. Hoe meer wapens wij sturen, hoe meer wapens ook Rusland in de strijd zal gooien. Dat zagen we recent met het gebruik van hypersonische raketten.
Wat dat betreft, moeten lessen getrokken worden uit wat er in Afghanistan gebeurde. Vanaf 1979 bewapenden de Verenigde Staten actief de Afghaanse moedjahedien, die streden tegen de troepen van de Sovjet-Unie. Beide zijden gooiden steeds meer wapens in de strijd. De oorlog sleepte uiteindelijk tien jaar aan, kostte tot twee miljoen Afghaanse levens en deed vele miljoenen mensen op de vlucht slaan. Na decennia van oorlog, is Afghanistan vandaag volledig vernietigd.
Vandaag zijn er in Washington officiële stemmen, onder wie Hillary Clinton, die oproepen om van Oekraïne een nieuw Afghanistan te maken. Ze stellen voor om Rusland te verzwakken door het land zich te laten vastrijden in een langdurig conflict. Dat zou een dramatisch scenario zijn voor de mensen in Oekraïne, die een zware prijs zouden betalen.
Wapenleveringen zijn ook op langere termijn niet zonder risico, want het valt af te wachten in wiens handen die wapens terecht komen. In Afghanistan kwamen de wapens die het Westen leverde uiteindelijk in handen van de taliban. Wapens die naar zogenaamd gematigde rebellen gingen in Syrië, kwamen bij jihadistische groepen terecht. In Oekraïne, vechten neonazistische milities, zoals Azov, mee met het Oekraïense leger. Hen bewapen je liever niet. Toch pronkte Azov op sociale media met wapens gekregen van de Navo. Ook in België zagen we dat mensen met openlijk neonazistische sympathieën zich opgaven als vrijwilliger voor het Vreemdelingenlegioen. Extreemrechtse milities met antitankwapens, dat is een enorm risico.
Wapenleveringen kunnen zo ook een diplomatieke oplossing bemoeilijken, zowel in Oekraïne, als internationaal. The New York Times2 merkte bijvoorbeeld op dat in Oekraïne de bewapening van nationalistische paramilitaire groepen ook de Oekraïense regering kan destabiliseren als de regering instemt met een vredesakkoord dat die milities verwerpen. De bewapening van extreemrechtse milities versterkt hun positie en vermindert de kans op een onderhandelde oplossing en een snel staakt-het-vuren.
Maar ook internationaal bemoeilijken wapenleveringen de diplomatie. Via wapenleveringen verlies je immers je geloofwaardigheid als diplomatiek bemiddelaar. Een van de partijen bekijkt jou dan immers als deel uitmakende van de tegenpartij. De beste bemiddelaars staan boven de partijen, en proberen een compromis te vinden dat voor iedereen aanvaardbaar is, om tot een snel staakt-het-vuren te komen.
Het financiële tijdschrift The Economist merkt op: “Tot dusver heeft Israël een neutraal standpunt ingenomen door te weigeren Oekraïne wapens te leveren of zich aan te sluiten bij sancties tegen Rusland. Dat plaatst het land in een unieke positie van waaruit het kan bemiddelen.”3
Ook heel wat niet-Europese landen boden hun bemiddeling aan, met name Zuid-Afrika, Turkije, China en India. Na meer dan een maand oorlog, is het daarentegen nog steeds wachten op het eerste grote diplomatiek offensief vanuit de Europese Unie. De EU stelde geen grote vredesconferentie voor, geen groot initiatief van de Organisatie voor Vrede en Veiligheid in Europa, geen bemiddeling voor onderhandelingen. De Europese Unie benoemde zelfs geen Speciale Vertegenwoordiger. Nochtans onderhandelen de Oekraïense en Russische regeringen al enkele weken rechtstreeks met elkaar. De Europese Unie zou al haar gewicht in de schaal moeten werpen als bemiddelaar. En ook België zou dat moeten doen.
In het slechtste geval kunnen wapenleveringen ertoe leiden dat een land rechtstreeks betrokken wordt bij het conflict. Dat risico is reëel. Rusland liet al weten wapenleveringen als legitieme doelwitten te beschouwen. Het bombardeerde recent een Oekraïense legerbasis nabij de Poolse grens omdat westerse wapenleveringen via die basis zouden lopen.
De Navo heeft dan weer gezegd dat elke Russische aanval die de aanvoerlijnen van wapens naar Oekraïne op Navo-grondgebied raakt, zal leiden tot de activering van artikel 5 van het Navo-handvest, met directe militaire actie tegen Rusland. Wapenleveringen vergroten dus het risico op escalatie en, in dit geval, een directe confrontatie met een kernmacht.
“Het geloof dat almaar meer wapens een oorlog kunnen beëindigen, dat is pas naïef”, schrijft oud-VRT-journalist Walter Zinzen in De Morgen over de situatie in Oekraïne.4 Wapens gooien olie op het vuur, zonder een oplossing ook maar enigszins dichterbij te brengen. Voor ons is een snel staakt-het-vuren absoluut prioritair. De bommen stoppen, daar zou al onze energie heen moeten gaan. De Europese Unie en België moeten komen met een ambitieus diplomatiek initiatief om snel via een staakt-het-vuren te garanderen dat de bommen stoppen.
Lees ook: Willen de Verenigde Staten de Oekraïense bevolking écht helpen?
Terug naar ‘5 cruciale vragen en antwoorden om opnieuw vrede te brengen in Oekraïne’
------------------
Willen de Verenigde Staten het Oekraïense volk écht helpen?
5 cruciale vragen en antwoorden om opnieuw vrede te brengen in Oekraïne
De vreselijke oorlog in Oekraïne, na een invasie op bevel van Poetin, duurt nu al meer dan een maand. Hoe kan die oorlog gestopt worden? Zijn sancties en wapenleveringen de goeie manier om vrede te bereiken? Zijn diplomatieke onderhandelingen een illusie of juist de enige realistische optie? En welke rol kan een klein land als België spelen? Hoe kunnen we een alternatief uitbouwen voor de steeds verder oprukkende militarisering?
PVDA-resolutie veroordeelt misdadige oorlog van Poetin en roept op tot onderhandelingen
De PVDA veroordeelt de oorlog van Rusland tegen Oekraïne onvoorwaardelijk en ondubbelzinnig. De partij heeft daarover een resolutie ingediend in de Kamer. In de resolutie van de meerderheid stemde de PVDA vóór de artikels van de resolutie die aan deze strenge veroordeling uiting geven. De partij steunt de verzoeken die oproepen tot een staakt-het-vuren, een terugtrekking van de troepen en die het belang van diplomatieke oplossingen onderlijnen.
Tien vragen en antwoorden over de Oekraïne-oorlog
Oorlog is een serieuze zaak. Dit is geen tijd om politieke spelletjes te spelen. De PVDA heeft de oorlog van Rusland tegen Oekraïne onmiddellijk, onvoorwaardelijk en ondubbelzinnig veroordeeld. Wij zijn erg bezorgd over een verdere escalatie van de oorlog. Onze dokters van Geneeskunde voor het Volk hebben de steuncampagne ‘helpen helpt’ opgezet om de slachtoffers van de oorlog te helpen.
De PVDA wil vrede door een onmiddellijk staakt-het-vuren, de terugtrekking van de Russische troepen, en een diplomatieke uitweg onder leiding van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Met als doel de ontwapening aan de grenzen, en wederzijdse veiligheidsgaranties. Dat is de enige manier om op korte termijn tot vrede te komen.
Wij verzetten ons tegen de politiek van graduele escalatie die elke vrede onmogelijk maakt. Bepaalde oorlogskrachten streven naar een langdurige oorlog. Men gaat van extreme sancties waar burgers overal slachtoffer van zullen zijn, naar levering van gevechtsvliegtuigen, tot de installatie van een no-fly-zone. Dat is de strategie van de totale confrontatie, die niet gericht is op vrede. Die strategie houdt ook nucleaire risico’s in en zou dramatisch zijn voor zowel de mensen in Oekraïne als voor alle volkeren van Europa.
Hoe langer de oorlog duurt, hoe meer men de werkende klasse zal willen doen betalen. De gasprijzen en olieprijzen gaan nu al door het dak. Oorlogsprofiteurs en speculanten doen gouden zaken. Bepaalde sancties kunnen grote gevolgen hebben voor de tewerkstelling hier.
De oorlog draait om macht en geld, zoals alle oorlogen. “Wanneer de rijken oorlog voeren, sneuvelen de gewone mensen”, klinkt de zegswijze. De werkende klasse kan bij deze oorlog alleen maar verliezen.
Lees hier in 10 vragen en 10 antwoorden wat de PVDA over de oorlog in Oekraïne zegt.
- Waarom de PVDA al meer dan 20 jaar tegen Poetin is
- Waarom we een escalatie van de oorlog absoluut moeten vermijden
- Waarom de werkende klasse zal betalen hoe langer de oorlog duurt
- Waarom een duurzame vrede in Europa mogelijk is
- Waarom de vredesbeweging al onze steun geniet
- Waarom de arbeidersbeweging een belangrijke factor van vrede is
- Waarom we concrete hulp bieden aan oorlogsvluchtelingen
- Waarom de Navo geen deel van de oplossing is
- Waarom juist in oorlogstijd een democratisch debat essentieel is
- Waarom de PVDA zich onthouden heeft in het Europees Parlement