Beste minister Verlinden, de gezondheidszorg splitsen is schadelijk voor de gezondheid
“De zorg dichter bij de mensen brengen, dat doe je niet door te splitsen”, schrijft David Pestieau, hoofd van de PVDA-studiedienst, in De Morgen. “Wie vandaag de organisatie van de gezondheidszorg splitst, bereidt de splitsing van de sociale zekerheid van morgen voor. En zal syndicalisten en middenvelders op zijn weg vinden. Een grote meerderheid van de burgers is tegen.”
Stel je voor dat onze negen ministers van Gezondheid straks elk apart moeten onderhandelen met big pharma over de prijs van geneesmiddelen en vaccins. Dat Vlaanderen, Brussel en Wallonië afzonderlijk de beste specialisten moeten lokken en de beste technologie betalen. Dat je na je 65ste je nierdialyse terugbetaald krijgt in Antwerpen maar niet in Charleroi. Dat ziekenfondsen artsen andere honoraria moeten betalen naargelang de regio waar ze werken.
In dat soort scenario’s dreigen we te belanden als we het pleidooi van minister Annelies Verlinden (CD&V) volgen om de organisatie van de gezondheidszorg te splitsen. Haar timing kan tellen. Straks vieren we de tweede verjaardag van de pandemie, die ook een voor splitsingsfetisjisten ongemakkelijke waarheid blootlegde: we hebben nood aan meer eenheid van commando en aan meer samenwerking tussen alle zorgverstrekkers en experts in alle hoeken van het land.
In haar interviews in De Standaard en Le Soir geeft Verlinden toe dat de coördinatie van de gezondheidszorg tijdens crisis best federaal gebeurt. Maar dat moet je volgens haar los zien van andere periodes. Want: ‘Volksgezondheid moet dicht bij de mensen komen’, zegt ze. Dat klopt. Maar het Martelaarsplein is niet dichter bij de burger dan de Wetstraat. Wat hebben de regio’s eigenlijk gedaan met hun bevoegdheden? Overal verzuipen de artsen. Overal is het speuren naar een preventiestrategie. Overal ligt de tracing in commerciële handen en draait ze vierkant. In de grote steden bereiken we nog altijd grote bevolkingsgroepen niet. Drie op de vier Vlaamse gemeenten is huisartsarm. Je moet al flink je best doen om daar illustraties in te zien van het aloude Vlaams-nationale credo ‘wat we zelf doen, doen we beter’.
Dichter bij de mensen rijmt niet op splitsen. Om zorg nabijer te brengen kijk je best naar eerstelijnszones. Daarin kan het werk van de huisartsen, verpleegkundigen, psychologen, kine’s, wijkgezondheidscentra en preventiediensten gecoördineerd worden in overleg met ziekenhuisspecialisten. Eerstelijnszones staan voor een nabijheid die grote regionale entiteiten niet kunnen bieden. Maar ze kunnen niet functioneren onder de paraplu van twee overheden. Ze hebben één minister nodig, die een sociale, menselijke en logische benadering bevordert. In België biedt het federale niveau vandaag het beste kader om dit nieuwe gezondheidsmodel in te voeren. Ook na de pandemie.
Een verdere splitsing daarentegen zal veel geld kosten en de kwaliteit van de gezondheidszorg achteruit doen gaan. De beste kankerbestrijding vind je vandaag in Leuven, voor hersenaandoeningen moet je in Luik zijn en voor hartaandoeningen in Aalst. De federale overheid concentreert topexpertise en technologie. Gaat elk deel van de zakdoek die we België noemen op zijn eentje hetzelfde doen? Ja, er bestaan verschillen tussen de landsdelen, maar die zijn er ook tussen provincies en zelfs tussen steden en platteland.
Maar er is niet alleen de splitsing van de organisatie van de gezondheidszorg. Minister Verlinden zegt nu al: “We gaan het ook moeten hebben over financiering.” Een en ander roept herinneringen op aan de zomer van 2020. Toen onderhandelden N-VA-voorzitter De Wever en PS-voorzitter Magnette over een regering. Ook toen lag de splitsing van de organisatie van de gezondheidszorg op tafel. Dan blijft de financiering buiten de discussie, redeneerde Magnette. De Wever zette dat vorig jaar in een interview fijntjes recht. “Als je de financiering en de beleidsbepaling van elkaar scheidt, zal dat op termijn onvermijdelijk een totale splitsing tot gevolg hebben.” Dat is waar. Zo ging het ook al met het onderwijs na de derde staatshervorming in 1989. Het is ook de strategie van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka, de motor achter de splitsingspolitiek van N-VA. Eerst de gezondheidszorg en het werkgelegenheidsbeleid. Eens die steunpilaren gebroken, kan de hele kathedraal van de Sociale Zekerheid tegen de vlakte.
Inderdaad, wie vandaag de organisatie van de gezondheidszorg splitst, bereidt de splitsing van de sociale zekerheid van morgen voor. En zal syndicalisten, middenvelders op zijn weg vinden. Ook een grote meerderheid van de burgers is tegen. Volgens een peiling wil 71 procent van de Belgen zelfs een herfederalisering van de gezondheidszorg en er is nauwelijks verschil tussen Vlamingen, Brusselaars en Walen. Dat sluit aan bij eerdere onderzoeken waaruit blijkt dat een meerderheid van Belgen meer eenheid wil. Minister Verlinden lanceert in april een grootschalige burgerbevraging over de staatshervorming en over de visie voor de toekomst van het land. Ze moet opletten dat haar visie niet helemaal botst met de wil van de meerderheid van de Belgen. Anders wordt het eenvoudiger een ander volk te kiezen.