De energiewet om nieuwe belastingen te verbieden, prijzen te blokkeren en Engie te laten betalen

1. Geen nieuwe belastingen op onze factuur

De PVDA maakte eerder bekend dat in West-Europa elektriciteit nergens zo duur is als in ons land. De energieprijzen zijn nog steeds te hoog en toch wil de regering vanaf 1 april de belastingen op onze energiefactuur verhogen via de zogenaamde accijnzen. Ze willen onze factuur verhogen met circa 20 euro per maand voor een gemiddeld gezin, in totaal goed voor 264 euro extra per jaar. Met onze energiewet willen we dat stoppen en voeren we een verbod op nieuwe belastingen op onze factuur in.

Onder grote druk verlaagde de regering vorig jaar de btw op energie van 21% naar 6%. Niet meer dan logisch zou je denken: energie is een basisbehoefte. Daar betaal je niet het btw-luxetarief voor zoals op champagne of kaviaar. Maar die verlaging kwam er niet zonder slag of stoot. Met de PVDA haalden we meer dan 300.000 handtekeningen op om de druk op te voeren. Nu probeert de regering wat ze met de ene hand heeft gegeven met de andere hand terug te nemen. Wat je vroeger aan btw betaalde, betaal je dan binnenkort aan btw en accijnzen als het afhangt van de regering. Een platte vestzak-broekzak-operatie dus. Dat is zonder ons gerekend. 

2. De elektriciteitsprijzen verlagen en blokkeren

De energiecrisis deed de energieprijzen op de beurzen ontploffen. Plots was energie vijf of zelfs tien keer zo duur, terwijl de reële productiekosten van elektriciteit of gas niet stegen. Engie produceert elektriciteit aan zo’n 35 euro per MWh, maar kon die verkopen voor 200, 300 euro, of zelfs meer ... Dat is te zot voor woorden. Om de energiecrisis structureel op te lossen, moeten we ervoor zorgen dat de energieprijzen terug verlaagd en geblokkeerd kunnen worden. In de energiewet stellen we voor om de elektriciteitsprijzen te blokkeren op basis van hun reële productiekosten (het “kost+ systeem”). Dat is hoe de elektriciteitsprijzen bepaald werden voor de liberalisering van de energiesector. Het is perfect mogelijk op Belgisch niveau, aangezien de elektriciteitsproductie voor ons land quasi volledig in België plaatsvindt. Ook Frankrijk blokkeerde de prijzen en daardoor is elektriciteit meer dan de helft goedkoper dan in ons land.

In een recent rapport beschreef onze energiewaakhond CREG hoe zo’n systeem zou werken¹. Het is dus perfect realistisch. Ex-minister voor economie Johan Vande Lanotte (Vooruit) diende in 2011 zelfs een gelijkaardig wetsvoorstel in om de stroomprijzen op zo’n manier te blokkeren.

Zo’n blokkering zou de elektriciteitsprijs op slag halveren. Dat is nodig, want alle hoera-berichten van de regering ten spijt is de energiecrisis nog niet voorbij. Energie blijft heel duur² en er is geen enkel mechanisme dat verhindert dat de energieprijzen opnieuw de lucht inschieten. Wij willen stabiele, lage energieprijzen. Weg met de jojo van de markt. De overheid kan en moet ingrijpen om de prijzen te verlagen en te blokkeren.

3. Engie doen betalen via een deftige overwinsttaks

De grote winnaars van de energiecrisis zijn de energiemultinationals. Zij boeken miljarden euro’s overwinsten op onze kap. Onze studiedienst berekende dat Engie-Electrabel al vier miljard euro overwinsten binnenhaalde sinds het begin van de crisis en naar schatting nog eens 3 à 5 miljard euro overwinst extra kan boeken de komende periode. We eisen al van bij het begin van de crisis dat de regering die overwinsten aanpakt. Een jaar lang heeft de regering de cijfers geminimaliseerd, de zaken vertraagd, de aandacht afgeleid en geen enkele maatregel genomen. Tot ze eind vorig jaar onder grote druk toch een beperkte overwinstbelasting invoerde. Die belasting is echter heel mager en roomt maar een klein deel van de overwinsten van Engie af. Zo mag Engie haar elektriciteit bijna vier keer zo duur verkopen als haar productiekost voordat ze iets moet afdragen. De overwinstbelasting is ook maar geldig tot midden 2023, terwijl Engie vandaag al verzekerd is van overwinsten tot eind 2025 dankzij contracten die ze al afsloot voor de komende twee jaar. Wij willen een serieuze overwinsttaks, waarbij minstens 70% van de overwinsten afgeroomd worden. Met die opbrengst kunnen we ook de gasprijzen blokkeren. Andere landen tonen dat het kan: Griekenland voerde een overwinsttaks van 90% in, Tsjechië 60%, Italië 50%. Het is een kwestie van politieke wil.

¹ https://www.creg.be/nl/publicaties/studie-f2442
² Voor de crisis was de elektriciteitprijs 50 euro per MWh, vandaag is dat nog steeds 140 euro per MWh (prijzen februari 2023).