Multinationals kelderen zoveelste klimaattop, tijd voor een andere koers
De fossielebrandstofindustrie is erin geslaagd om elke concrete vooruitgang op het vlak van uitstootvermindering te blokkeren. Er werd een akkoord bereikt om de schade die de klimaatverandering toebrengt in het globale Zuiden, te compenseren, maar de vraag wie dat gaat betalen, bleef onbeantwoord ... Na de zoveelste mislukte klimaattop is het hoog tijd om het roer om te gooien. Nationaliseer de energiesector: voor goedkope, groene energie.
Het volgende feit zegt al genoeg: de klimaattop in Egypte (COP27) werd gesponsord door luchtvaartmaatschappij EgyptAir en door de Coca-Cola, de grootste plasticvervuiler ter wereld. In de wandelgangen van COP27 liepen honderden lobbyisten van de fossielebrandstofindustrie rond en ze slaagden erin de uitkomst van de top naar hun hand te zetten. Doel: de multinationals beschermen die dankzij de energiecrisis recordwinsten boeken op de kap van de mensen en die tegelijkertijd onze planeet in brand steken.
Multinationals fossielebrandstofindustrie blokkeren elke mogelijke vooruitgang
De verbranding van fossiele brandstoffen (steenkool, olie en gas) is verantwoordelijk voor zo'n 90% van de wereldwijde uitstoot van koolstofdioxide (CO2). Als we het klimaat willen redden, moeten we nieuwe investeringen in fossiele brandstoffen stoppen en ze zo snel mogelijk vervangen door hernieuwbare energiebronnen. Tijdens de klimaattop is echter geen concrete vooruitgang geboekt. Dat is het werk van de lobbyisten van de fossielebrandstofindustrie. Ze waren met liefst 636, en daarmee talrijker dan alle delegaties van de tien landen die het hardst getroffen worden door de klimaatcrisis, samen!
De lobby van de fossielebrandstofindustrie slaagde erin om voor het eerst in de conclusies van een klimaattop de term “emissiearme energie” te doen opnemen als een energiesoort die – naast hernieuwbare energie – moet worden gepromoot. Het doel hiervan is om gas naar voren te schuiven als groene energie en nieuwe investeringsprojecten in fossiele brandstoffen te rechtvaardigen. En dit met de “belofte” van uitstootvermindering dankzij de meer dan dubieuze (en bovendien zeer dure) technologieën van CO2-afvang en -opslag. De uitgestoten CO2 zou dan met tientallen miljoenen tonnen ondergronds worden opgeslagen ...
De energiemultinationals zijn wel degelijk van plan om fossiele brandstoffen uit de grond te blijven halen. De nieuwe olie- en gaswinningsprojecten die in 2022 werden goedgekeurd, en de projecten die waarschijnlijk in de komende drie jaar zullen worden goedgekeurd, hebben een uitstoot die gelijk is aan de totale uitstoot van zo‘n 500 kolencentrales. De Verenigde Staten en Saoedi-Arabië zijn verantwoordelijk voor meer dan 50% van de broeikasgasemissies van de alleen al in 2022 goedgekeurde nieuwe boringen.1 Aan de vooravond van de top sloot Duitsland een partnerschap met Egypte voor gasleveringen. Sinds het begin van de door Rusland gevoerde oorlog in Oekraïne is het Europese beleid er namelijk vooral op gericht om zo snel mogelijk – en met alle middelen – af te stappen van Russische energie, en met name gas. Dus starten we weer kolencentrales op en proberen we overal gas vandaan te halen, ook het zeer vervuilende schaliegas uit de Verenigde Staten.
Het Zuiden eist klimaatrechtvaardigheid
De multinationals in de Verenigde Staten en in Europa zijn historisch gezien verantwoordelijk voor het overgrote deel van de CO2-uitstoot, maar het zijn de landen uit het Zuiden die het hardst getroffen worden door de klimaatverandering. De voorbije zomer werd Pakistan geteisterd door een enorme klimaatramp. De overstromingen kostten het leven aan minstens 1.700 mensen, 35 miljoen mensen werden getroffen, meer dan 250.000 huizen en 1,8 miljoen hectare landbouwgrond werden vernietigd. Een derde van Pakistan is verwoest. De “klimaatfactuur” van de ramp komt neer op zo’n 30 miljard.
In antwoord op dit onrecht roept een coalitie van 134 landen uit het globale Zuiden (de G77 en China), geleid door Pakistan, op tot het oprichten van een fonds voor “verliezen en schade” die het gevolg zijn van de klimaatverandering in kwetsbare landen. Het idee om dit fonds te financieren door de multinationals van de fossielebrandstofindustrie te belasten, werd gelanceerd door Antonio Guterres, de secretaris-generaal van de VN.
De landen uit het Zuiden vragen al sinds 1991 om een dergelijk fonds. Vorig jaar werden de onderhandelingen over het fonds tijdens de klimaattop in Glasgow gesaboteerd door de Verenigde Staten en de Europese Unie. Dit is dus een belangrijke overwinning, maar ze blijft vooralsnog symbolisch. De cruciale vraag – wie gaat dit betalen? – werd niet beantwoord. De aandeelhouders die miljarden hebben verdiend aan fossiele brandstoffen? Of de werkende klasse hier, die al moet opdraaien voor de opeenvolgende crises en die zelf ook de dupe is van de klimaatverandering?
De concrete uitwerking van dit akkoord (wie betaalt, hoe wordt het fonds gevuld, wie kan deze middelen ontvangen enz.) wordt uitgesteld tot volgend jaar, tijdens de klimaattop in Dubai. Dat zullen moeilijke onderhandelingen worden, wetende dat de Europese Unie eist dat China bijdraagt aan de financiering. Deze eis aan China is nogal hypocriet, aangezien 92% van de historische uitstoot sinds 1850 afkomstig is van de noordelijke landen. Ook vandaag is de ton CO2-uitstoot per inwoner uit het Westen veel groter. De Verenigde Staten produceren bijvoorbeeld zo’n 15 ton CO2 per inwoner, vergeleken met minder dan 8 ton per inwoner in China. Bovendien is veel van de uitstoot van broeikasgassen in het Zuiden afkomstig van goedkope productie voor de westerse markt.
Doe de Switch om het klimaat te redden!
“Na de zoveelste mislukte klimaattop is het hoog tijd om het roer om te gooien. Doe de Switch [zie kader]: laten we de energiesector nationaliseren, investeren in publieke, duurzame en betaalbare energie en de rekening presenteren aan de mensen die echt verantwoordelijk zijn”, zegt Jos D’Haese, klimaatspecialist van de PVDA.
Als we niet langer afhankelijk willen zijn van vervuilende en onbetaalbare energiebronnen, zit er maar één ding op: we moeten de energiesector uit de handen van de multinationals halen. We hebben een openbaar en democratisch plan nodig om de investeringen te richten op wat de samenleving echt nodig heeft: hernieuwbare energie, isolatie van woningen, uitbouw van openbaar vervoer, publieke watervoorziening, sterke gezondheidszorg, kwaliteitsvol onderwijs en alle andere sociale noden.
Het is een strijd tegen machtige belangen. En we kunnen die strijd alleen winnen met een brede klimaat- en sociale beweging die haar stem laat horen en die solidair is met de volkeren van het Zuiden.
Doe de Switch
Wat als wíj́ de beslissingen nemen, niet de multinationals? En wat als de oplossing vlakbij is? Ben je klaar voor de Switch? Schrijf je in op www.doedeswitch.be en blijf als eerste op de hoogte.
doedeswitch.be