De drie doodlopende wegen van het Europese industriebeleid

Duinkerke is het grootste staalproductiecentrum van Frankrijk. En ArcelorMittal is de grootste staalgroep van Europa. De staalarbeiders — de staalmakers van de arbeidersklasse — in Duinkerke willen een toekomst veiligstellen voor de staalindustrie in Noord-Frankrijk en in heel Europa: een industriële, moderne en groene toekomst.

De technologie bestaat al. Maar Mittal heeft vrijwel alle investeringen in Europa stopgezet. Het bedrijf organiseert langzaam de dood van de Europese staalindustrie. En onze politieke leiders — in Frankrijk, België en Brussel — laten het gebeuren.

Wat er bij Mittal gebeurt, is het perfecte voorbeeld van het falen van het Europese industriebeleid, dat vastzit in drie doodlopende wegen.

1️⃣ De eerste doodlopende weg: minachting voor productie

Ze wilden ons doen geloven dat we een “kenniseconomie” konden opbouwen, gebaseerd op hoogtechnologische fabrieken, en dat we de “oude” industrie konden uitbesteden aan het Zuiden.

Maar er bestaat geen oude industrie. Staal zullen we altijd nodig hebben. En kennis bouw je niet op door een deel van de productie af te stoten. Kennis ontstaat wanneer kennis en vakmanschap samen evolueren — niet wanneer je ze van elkaar scheidt. Door een deel van de productie op te offeren voor de winst, heeft Europa zijn industriële basis verzwakt, zijn productieketens vernietigd en kennis en vaardigheden verloren laten gaan.

2️⃣ De tweede doodlopende weg: de almacht van de markt en de multinationals

Jarenlang hebben de Europese Commissie en de regeringen onze industriepolitiek toevertrouwd aan de markt en aan grote multinationals. Niet aan degenen die de fabrieken draaiende houden: de werkende klasse.

De regeringen en de lobby's beloofden: “De grote Europese markt zal kampioenen voortbrengen die kunnen concurreren met de rest van de wereld.” Daarbovenop kwamen miljarden subsidies zonder enige controle.

De Europese multinationals werden gevoed met publiek geld dat ze gebruikten om hun winsten op te blazen — niet om een industrie te bouwen die nuttig is voor de ecologische transitie of de behoeften van de mensen. Gevolg: de Europese industrie heeft álle grote industriële revoluties van de afgelopen tijd gemist.

Geen enkel grootschalig project:
geen Europees hogesnelheidsnetwerk,
geen openbaar netwerk voor groene elektriciteit,
geen gezamenlijke strategie om middelen, kennis en vakmanschap te concentreren in de industrie van de toekomst.

3️⃣ De derde doodlopende weg: militarisering van de economie en onderwerping aan de VS

Europa volgt de koude-oorlogspolitiek van de Verenigde Staten, en deze koers rijdt onze economie de afgrond in.
Twee symbolische gebeurtenissen tonen dat:

• De eerste, is de grootste industriële aanslag van deze eeuw: de vernietiging van de gaspijpleidingen Nord Stream I en II, die goedkoop Russisch gas naar Europa brachten.

 Dit markeert de overgang van afhankelijkheid van goedkoop Russisch gas naar onderwerping aan duur en vervuilend Amerikaans schaliegas. Vandaag is gas vier keer duurder in Europa dan in de VS of Azië. Dat is industrieel onhoudbaar.

• De tweede, is de fameuze ‘Trump-norm’ van 5% van het bbp voor militaire uitgaven. Hoe meer we aan oorlog uitgeven, hoe minder middelen er overblijven voor de energietransitie. We moeten massaal investeren in elektrificatie van de samenleving, maar miljarden verdwijnen in militaire budgetten. 

En laat je niet misleiden: militarisering zal de staalindustrie niet redden. 1.000 tanks betekenen amper drie dagen productie van één staalfabriek. Ofwel is er vrede en zijn de voorraden aangevuld en ligt de productie van tanks stil. Ofwel is er oorlog en branden de tanks op de slagvelden. In beide gevallen leidt militarisering tot crisis en minder investering in de industrie van de toekomst.

Er is een uitweg — een ander pad is mogelijk

De kameraden van de CGT willen produceren — groen produceren, en produceren voor de behoeften van de samenleving.
Daarvoor is Mittal niet de oplossing. Daarom zeggen ze: metaal zonder Mittal! En ze eisen de nationalisatie van het bedrijf. Hun strijd is ook de onze.

Er bestaan alternatieven — als we afstappen van de drie doodlopende stappen waarin de Europese regeringen ons hebben opgesloten. We kunnen een ander pad kiezen:

• waarin de samenleving zelf de energietransitie stuurt,
• waarin we de echte elektrificatie van de samenleving plannen om groene, goedkope en overvloedige energie te produceren,
• waarin multinationals worden verplicht te investeren in de industriële transitie, in plaats van hun winsten te verbranden in dividenden,
• een pad gebaseerd op vrede en samenwerking met het globale Zuiden,
• een pad waarin Europa zijn hand uitsteekt naar de wereld, in plaats van zich slaafs te schikken in het Amerikaanse kamp