Maartje De Vries: “Elke vrouw wil veilig thuis komen”

Tekst van Maartje De Vries, voorzitster van Zelle.

Ik eis de nacht op. 
Ik eis de straten op.
Ik eis dat de angst wordt verlegd.
Ik eis vierentwintig uur in mijn dag.
Ik eis dat meisjes van 17 veilig thuiskomen. 

Dit gedicht, geschreven door de Nederlandse actrice en auteur Nienke ‘s Gravemade, werd veel gedeeld op sociale media na de moord op Lisa. Met dit gedicht geeft de artieste uitdrukking aan het gevoel van onveiligheid waarmee talloze vrouwen worstelen. Ze eist het recht op de nacht op. De tekst gaat vergezeld van de hashtag #rechtopdenacht.

De hashtag gaat viraal. Massaal delen vrouwen hun ervaringen met seksueel geweld. De angst die ze voelen om ‘s avonds alleen de straat op te gaan. De drempel die ze voelen om zich vrij in de publieke ruimte te bewegen. Tegelijkertijd zijn ze strijdvaardig en eisen ze het recht op veiligheid op, het volle recht op de vierentwintig uur in hún dag. 

Seksueel geweld een probleem van heel de samenleving

De massale reactie van vrouwen toont opnieuw aan hoe diep seksisme en seksueel geweld in onze samenleving zit én hoe groot de impact ervan is op hun leven. In Nederland, wereldwijd én ook bij ons. Eén op drie vrouwen krijgt ermee te maken. Naar schatting gebeuren er 100 verkrachtingen per dag in ons land. Het is een structureel probleem dat niet toe te schrijven valt aan slechts één bepaalde groep mensen, zoals Geert Wilders en Theo Francken (N-VA) vandaag proberen te doen.  Het komt voor in alle lagen van de samenleving en bij mensen van alle achtergronden. Ze proberen racisme te zaaien door met de vinger te wijzen naar één groep. Tegelijkertijd ontkennen ze zo de diepte van het probleem en de noodzaak van een maatschappijbrede aanpak.

Neem seksueel geweld ernstig

Als het gebeurt, wordt nog te vaak eerst naar het slachtoffer gekeken: waar was ze? Wat droeg ze? Was ze dronken? Er wordt nog te weinig naar slachtoffers geluisterd. Seksueel geweld wordt nog steeds niet ernstig genomen. Nog te vaak blijft het zonder gevolg.

Enkele maanden geleden waren er nog de grote protesten in ons land tegen de beslissing van een rechter om een jonge student gynaecologie wel te veroordelen voor verkrachting maar geen straf op te leggen omdat hij ‘jong en talentvol zou zijn’. Ondertussen luisterde de KUL wel naar het signaal van het protest en besliste dat hij de specialisatie gynaecologie moest stoppen. 

De samenleving slaagt er niet in om vrouwen veiligheid te bieden: in de publieke ruimte, thuis of op het werk. Dat is een politieke keuze. Het beleid werkt nog steeds geen ambitieuze aanpak uit waarmee het wil inzetten op een structureel beleid tegen seksueel (en intrafamiliaal) geweld.

Burgers komen in actie voor een ambitieuze aanpak

Zeker, er is vooruitgang geboekt met de Zorgcentra na Seksueel Geweld, die goed werk leveren. Maar er is nog zoveel meer nodig gaande van bescherming en opvang van slachtoffers, vormingen voor politie en justitie, begeleiding van daders én inzetten op preventie en sensibilisering. Ook op stadsniveau zelf kan er veel gedaan worden. Denk maar aan betere verlichting van pleinen en straten. Bij nieuwbouwprojecten kan er bijvoorbeeld proactief nagedacht worden om onveilige punten weg te werken, enz. 

Om zo’n ambitieus beleid waar te maken zijn veel meer middelen en handen nodig. Net daar is weinig vooruitgang. Waar het beleid het laat afweten, komen mensen zelf in actie. Ook nu. Na de moord op Lisa startte een jonge vrouw een crowdfunding om een sensibiliseringscampagne rond #rechtopdenacht breed uit te rollen. Die inzameling haalde ondertussen al meer dan 530.000 euro op.

Elke vrouw wil veilig thuiskomen.