Onderzoekscommissie nodig om volledige klaarheid te scheppen in zaak-Mawda

In de nacht van 16 op 17 mei 2018 wordt op een snelweg bij Bergen een meisje van twee jaar oud gedood. Ze wordt geraakt door een kogel afgevuurd door een politieagent. Ondanks het vonnis in deze zaak blijven veel vragen onbeantwoord.

Alleen de politieagent en de chauffeur van het busje stonden terecht, en alle verantwoordelijkheid wordt bij die laatste gelegd. Nochtans legt deze zaak ook grote problemen binnen het overheidsapparaat bloot, in het bijzonder bij de politie, het gerecht, het parket, maar ook bij de hoogste politieke verantwoordelijken.

De PVDA vraagt om in het federale parlement een onderzoekscommissie in te stellen.

Op het proces dat gisteren afliep, waren de echte verantwoordelijken niet aanwezig. De PVDA wil volledige klaarheid over het verloop van het onderzoek en stelt zich vragen bij de rol van de hiërarchische meerderen, tot op het allerhoogste niveau.

Waar is het Comité P?

Hoewel er veel getuigen waren en alles erop wees dat Mawda door een politiekogel was omgekomen, bleef het parket een week lang volhouden dat dat niet zo was. De magistraten insinueerden dat Mawda door de migranten was vermoord, dat ze haar uit het raam hadden laten vallen of dat ze met haar hoofd het venster zouden hebben ingeslagen.

Het parket besliste, ondanks het verzoek van een politieambtenaar, om de zaak niet voor te leggen aan het Comité P, het orgaan dat toeziet op de werking van de politie. De informatie over de vermeende doodsoorzaak werd al de wereld ingestuurd voor de wetsdokter het lichaam van Mawda zelf onderzocht had.

De aanwezige politieagenten werden niet gehoord bij het begin van het onderzoek en ook niet achteraf door het Comité P. De gearresteerde migranten, nochtans getuigen én beschuldigden in deze zaak, kregen op de dag van de tragedie al het bevel het grondgebied te verlaten.

De problemen bleven zich opstapelen. De politieagenten kregen herhaaldelijk “debriefings” over de gebeurtenissen, hoewel ze rechtstreeks bij de zaak betrokken waren en nog niet ondervraagd waren. Intern werd breed de conclusie verspreid dat de politie uitstekend gewerkt had. Eén agent sprak van “druk”.

Het ontwerpverslag van het Comité P werd voorgelegd aan de commissaris-generaal, “om er zijn mening over te geven”, voor het naar het parlement gestuurd werd. Het Comité P ondervroeg de politieagenten niet rechtstreeks en onderzocht ook hun verklaringen niet, hoewel die bijvoorbeeld de getuigenissen van de spoedartsen tegenspraken. Het Comité P onderzocht evenmin de vele andere tegenstrijdigheden in het dossier. En het parket dat zelf eerst valse verklaringen aflegde, nam nadien het proces-Mawda in handen.

De waarheid verborgen

Federaal volksvertegenwoordiger Nabil Boukili (PVDA) dient het verzoek tot een parlementaire onderzoekscommissie in.

“Het proces bracht grote tegenstrijdigheden aan het licht tussen de werkelijkheid en de officiële verklaringen, en dit gedurende verscheidene maanden”, zegt hij. “Dit wijst erop dat er pogingen zijn gedaan om de waarheid te verbergen. Naast de beschuldigden in het proces zijn er ook – soms hooggeplaatste – ambtenaren die verantwoording moeten afleggen voor hun daden.”

“Waarom heeft het parket herhaaldelijk het bericht verspreid dat Mawda door de migranten zou zijn vermoord? Waarom heeft het het bewijsmateriaal genegeerd en waarom heeft het de zaak niet rechtstreeks aan het Comité P voorgelegd? Waarom heeft het Comité P de betrokken politieagenten niet ondervraagd? Deze vragen moeten worden beantwoord om vast te kunnen stellen wie echt verantwoordelijkheid draagt en om er de nodige lessen uit te trekken”, aldus Boukili.

“Als de rechtsstaat faalt, gaat dat ons allemaal aan. Wie is er na de migranten aan de beurt? Mensen die zichzelf niet kunnen verdedigen? De mensen die een luis in de pels zijn? Dit is erg verontrustend.”

Ondanks belofte moest familie onderduiken

De PVDA wijst ook op de manier waarop Mawda’s familie aangepakt werd. De ouders en het broertje werden onder schot gehouden terwijl Mawda bewusteloos op de grond lag. Ze mochten niet met het meisje mee in de ambulance. Ze werden afzonderlijk opgesloten. Pas veel later werd hen, zonder hulp van een tolk, meegedeeld dat hun dochter gestorven was. Nog geen 24 uur later kregen zij het bevel het grondgebied te verlaten, zonder verdere informatie. De volgende dag al werd Mawda in een verzamelgraf begraven.

Nabil Boukili: “Wat die familie heeft meegemaakt, is onmenselijk. Zij werden als daders behandeld terwijl zij volgens de wet als slachtoffers van mensenhandel hadden moeten worden beschouwd. De N-VA en haar minister van Binnenlandse Zaken (Jan Jambon, n.v.d.r.) hebben snel gewezen op de ‘verantwoordelijkheid van de ouders’ voor de dood van hun dochter en hebben hun migratiedossier gelekt, wat onwettig is.”

“De situatie werd totaal omgekeerd om deze slachtoffers te ontmenselijken. Hoewel de regering had beloofd het gezin tijdens het onderzoek en het proces met rust te laten, moesten ze bij gebrek aan papieren negen maanden ondergedoken blijven en moest het 4-jarige broertje een tweede traumatische arrestatie meemaken. Wie heeft dit allemaal goedgekeurd?”

Kopstukken mensensmokkelmaffia worden niet aangepakt

De PVDA vindt ook dat het Belgische migratiebeleid onder de loep moet worden genomen.

Nabil Boukili: “We stellen ook de vraag naar de oorsprong van de tragedie zelf. Politieagenten staan onder zware druk om, zonder specifieke opleiding of middelen, migranten op te pakken. Dat is absurd. De politie zelf heeft al stakingsaanzeggingen gedaan om dergelijke opdrachten aan te klagen.”

“Het onderzoek heeft aangetoond dat de kopstukken van de mensensmokkelmaffia helemaal niet worden aangepakt. Bovendien was het busje met Mawda door de Franse politie met een zendertje uitgerust om de top van de organisatie op te sporen. De Belgische politie was hiervan op de hoogte maar bedacht niet dat het misschien contraproductief was om het te achtervolgen.”

“Gaan we zoveel geld blijven uitgeven om mensen te verjagen die op de vlucht zijn voor oorlog, die geen asiel kunnen krijgen wegens een op repressie gebaseerd migratiebeleid en die het slachtoffer zijn van de mensensmokkelmaffia? Is dat de prioriteit? Wat is het echte bilan van dit migratiebeleid op menselijk vlak en wat betreft de eerbiediging van het internationaal recht? Welke garantie hebben we dat dit morgen niet opnieuw gebeurt?”, besluit Nabil Boukili.

Hier vind je het voorstel om onderzoekscommissie in te stellen, en het volledige dossier.