Sander Claessens : "Het marxisme is relevanter dan ooit"

Interview door Gerrit Hoekman, verschenen in het Duitse magazine Junge Welt op 20 juni 2025, vertaling van de redactie.

Begin juli gaan jullie in Bredene, België, vier dagen over marxisme praten. Waarom zal dat niet vervelen?

Omdat marxisme het spannendste is wat er bestaat! Er gebeurt veel in de wereld: een genocide in Gaza, miljardeninvesteringen in oorlog en de wapenindustrie, bezuinigingen op de werkende klasse wereldwijd ... Er is ongelooflijk veel verwarring onder de mensen over wat dit allemaal betekent, waardoor ze hun toevlucht nemen tot reactionaire ideeën, extreemrechts en complottheorieën. Om onze turbulente wereld te begrijpen, hebben we een analysekader nodig. We willen dat aanbieden aan activisten, vakbondsleden, arbeiders, jongeren en studenten. Dat is heel fascinerend, want het werkt erg emanciperend. Als je de wereld begrijpt, kun je hem veranderen. Dat is ons motto.

Wat zeg je tegen degenen die het marxisme afdoen als ouderwets?

Het marxisme is een levend, voortdurend veranderend analysekader. In de 19e eeuw stelden Marx en Engels vast dat de belangen van de arbeidersklasse en die van de kapitalisten lijnrecht tegenover elkaar staan, dat winstbejag alles overheerst en dat we ons daartegen moeten verzetten. Het is overduidelijk dat dit vandaag nog altijd zo is.

Welk programma staat de deelnemers aan jullie Marxist Summer School te wachten?

Jörg Kronauer en Ulrike Eifler komen praten over de militarisering in Duitsland. De Zuid-Afrikaan Jonis Ghedis Alasow zal het hebben over imperialisme vandaag vanuit het standpunt van het Globale Zuiden. Alex Gordon, voorzitter van de Britse spoorwegvakbond, gaat het Communistisch Manifest uitleggen en actualiseren. Peter Mertens, algemeen secretaris van de PVDA, zal het in de openingsconferentie hebben over waarom socialisme zo noodzakelijk is ten opzichte van de militarisering van vandaag. PVDA-volksvertegenwoordiger in de Kamer Nadia Moscufo komt praten over de trots die de werkende klasse moet terugvinden. Er komen zelfs ronde tafelgesprekken over artificiële intelligentie of over de klimaatstrijd en een conferentie van de Britse Mary Davis over de bevrijding van vrouwen. Marxisme is dus actueler dan ooit. 

... maar geen eenvoudige zaak. Hoe maak je jongeren vertrouwd met de marxistische analyse?

Met mijn 29 jaar behoor ik tot de Palestijnse generatie, zo noemt men ons. We gaan de straat op omdat we een toekomst afwijzen waarin een staat met de steun van het imperialisme en de medeplichtigheid van de VS en Europa ongestraft een genocide kan plegen. Om efficiënt te zijn in deze strijd, hebben we een kader nodig. We moeten erkennen dat er een verband is met ons economisch systeem, het kapitalisme. Eigenlijk zijn alle sociale tegenstellingen en problemen ermee verbonden. We leven in een klassenmaatschappij waarin de belangen van de heersende klasse botsen met de onze.

Wat betekent dit in de praktijk?

Veel mensen beginnen met goede bedoelingen aan een campagne, maar raken dan gedesillusioneerd omdat ze geen richting hebben. Het marxisme biedt een kader om je houvast te vinden, je strijd daarop te richten en echt een verschil te maken. Doorheen de geschiedenis en tot op vandaag nemen talloze sociale bewegingen en linkse partijen het marxisme als leidraad.

De Summer School wil de grondslagen ervan laten ontdekken. Welke vind jij de belangrijkste?

Geschiedenis als klassenstrijd, marxistische filosofie, politieke economie vandaag, het karakter van de staat en imperialisme. Er is ook een lezing van Anton Jäger over "De Achttiende Brumaire van Louis Bonaparte" van Marx. Ik raad ook de cursus over het Communistisch Manifest of over Lenin en imperialisme aan.