Te veel PFOS in bloed van kinderen rond 3M, toont PVDA-onderzoek aan
Tot minstens vier kilometer rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht hebben kinderen te hoge PFOS-concentraties in het bloed. Dat blijkt uit een onderzoek van de PVDA, uitgevoerd door Geneeskunde voor het Volk, bij twintig kinderen tussen twee en twaalf jaar oud. Zes kinderen hebben te hoge PFOS-waarden in het bloed. “Als de politiek in 2017 actie had ondernomen, had men dit kunnen voorkomen”, zegt Jos D’Haese, Vlaams parlementslid voor de PVDA. “Nu is het essentieel dat er zo snel mogelijk gesaneerd wordt.”
Het is de eerste keer dat in België PFOS-concentraties bij kinderen gemeten worden. De hoogste gemeten waarde bedraagt 40 µg/L, dubbel zo hoog als de actielimiet die door de overheid gehanteerd wordt.
“Deze resultaten drukken de politiek met de neus op de feiten”, zegt Jos D’Haese, Vlaams parlementslid voor de PVDA. “Deze vervuiling is al bekend bij de Vlaamse regering en het Antwerps stadsbestuur sinds 2017. Pas nu wordt de impact op kinderen voor het eerst onderzocht.” Onbegrijpelijk, vindt Mieke Van Laer, de moeder van twee kinderen die aan het onderzoek deelnamen. “Mijn dochter was toen één jaar en heeft vandaag veel te veel PFOS in haar lichaam. Als wij toen gewaarschuwd waren, hadden we actie kunnen ondernemen en zou zij vandaag niet zo’n hoge waarden hebben.”
Toen de Vlaamse overheid een eerste bloedonderzoek uitvoerde bij 800 bewoners van Zwijndrecht en Linkeroever, konden enkel deelnemers ouder dan 12 jaar zich aanmelden. Het onderzoek was ook beperkt tot een straal van 3 km rond de 3M-site. Omdat heel wat ouders uit de buurt ongerust waren over hun kinderen, besliste de PVDA om samen met Geneeskunde voor het Volk zelf bloedstalen te onderzoeken. “We hebben bij twintig kinderen de aanwezigheid van vier PFAS-stoffen, waaronder PFOS gemeten”, zegt Anne Delespaul, huisarts bij Geneeskunde voor het Volk. “Zes kinderen kinderen hebben te veel PFOS in het bloed, drie van hen zitten zelfs boven de actielimiet die het Agentschap Zorg en Gezondheid hanteert. Met deze resultaten willen we aan de alarmbel trekken. Alles moet in het werk gesteld worden om er voor te zorgen dat de blootstelling aan PFOS daalt.”
“Wij hadden eigenlijk deelgenomen aan het onderzoek om gerustgesteld te worden”, zegt Mieke Van Laer. “Wij wonen op 4 kilometer van 3M eten nu al een jaar geen eitjes meer van onze eigen kippen. Maar mijn beide kinderen hebben toch te hoge PFOS-waarden. Die eieren waren dus blijkbaar echt gifbommetjes.” Dat wordt ook door de resultaten van de metingen bevestigd: de PFOS-waarden van kinderen die eieren van eigen kweek aten, ligt gemiddeld meer dan drie keer zo hoog dan in gezinnen waar geen eitjes uit de tuin op het menu stonden. Toch kan dat niet alle hoge waarden verklaren.
Volgens de PVDA is het dan ook essentieel dat er nu snel gesaneerd wordt rond de 3M-fabriek. “Het is absoluut noodzakelijk om verder onderzoek te doen naar de blootstelling van kinderen aan PFOS”, zegt D’Haese. “Maar als ik met de ouders van deze kinderen spreek, zeggen zij maar één ding: die waarden moeten naar beneden. Dat kan alleen door de bodem grondig te saneren. Wij vragen om snel te handelen, maar ook om breed genoeg te gaan. De helft van de kinderen met te hoge PFOS-waarden wonen buiten de zone waarvoor OVAM een sanering heeft opgelegd. Kinderen met te hoge waarden zouden ook medisch opgevolgd moeten worden, op kosten van 3M.”
De resultaten
20 deelnemers van 2 tot 12 jaar, die op 1,1 tot 4 km afstand van 3M wonen.
De gemiddelde PFOS-waarde is 8,3 µg/L. Er bestaan geen studies over de PFOS-waarden bij deze leeftijdscategorie in Vlaanderen. Maar dat gemiddelde is vier keer zo hoog als het gemiddelde bij 14 tot 15-jarigen in Vlaanderen (2,16 µg/L).
Zes van de deelnemers heeft een PFOS-waarde hoger dan de HBM-I norm van 5 µg/L. Dat wil zeggen dat nadelige gezondheidseffecten niet uit te sluiten zijn. Drie van hen hebben een waarde hoger dan de HBM-II norm van 20 µg/L. Dat betekent nadelige gezondheidseffecten op lange termijn mogelijk zijn. De hoogste waarden bedragen 39 en 40 µg/L, van kinderen uit twee verschillende gezinnen.
Kinderen uit gezinnen waar eieren van eigen kweek werden gegeten hebben gemiddeld een PFOS-waarde van 13,8 µg/L, bij de andere kinderen is dat 3,8 µg/L.