Nooit meer fascisme: maak van 8 mei opnieuw een jaarlijkse feestdag
Op 8 mei 1945 tekende nazi-Duitsland de onvoorwaardelijke overgave. Daarmee kwam een einde aan het barbaars regime van Adolf Hitler. De 8 meicoalItie roept op om van 8 mei, de verjaardag van de overwinning op het fascisme, opnieuw een officiële jaarlijkse feestdag te maken. Om te herdenken en te waarschuwen. Laat ons meer dan ooit wijzen op tot wat haat en ontmenselijking kunnen leiden. Het fascisme is niet weg. Het kan altijd terugkeren.
Op 8 mei 1945 tekent nazi-Duitsland de onvoorwaardelijke overgave. Daarmee komt een einde aan het barbaars regime van Adolf Hitler. Op 8 mei 2025 vieren we de 80ste verjaardag van de overwinning op het fascisme en het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa.
Direct na de verkiezingen van 5 maart 1933 houden de stoottroepen van de NSDAP (de partij van Hitler) razzia’s in de arbeiderswijken. Tegen eind oktober 1933 zijn al 600 mensen vermoord en zitten er 100.000 in de gevangenis. Wat begint met repressie en strenge regels over hoe mensen moeten leven en denken, leidt tot oorlog en een genocide op industriële schaal tegen het Joodse volk. De nazi’s vermoorden meer dan 6 miljoen Joden tijdens de Holocaust. Het totaal aantal doden van de Tweede Wereldoorlog (1939 - 1945) bedraagt naar schatting 55 miljoen, waarvan de helft burgers. Na 8 mei 1945 stellen de verzetsorganisaties, de volkeren en de overwinnende landen samen: nooit meer facisme, nooit meer oorlog.
Uit de overwinning op de nazi-barbarij ontstonden de stelsels van sociale zekerheid, ontstond de Universele Verklaring van de rechten van de Mens, werd de dekolonisatiebeweging in het Zuiden versterkt en werd het racisme ontmaskerd als misdadige leer die leidt tot geweld en terreur.
De 8 meicoalitie, een vereniging van de vakbonden, organisaties en personaliteiten uit het middenveld, de culturele en de academische wereld, roept op om van 8 mei opnieuw een officiële jaarlijkse feestdag te maken. Ellen De Soete, zelf kind van het verzet, richtte de coalitie op om te herdenken en te waarschuwen. Zij krijgt de steun van Simon Gronowski, de jongen die op 19 april 1943 ontsnapte uit een dodentrein richting het concentratiekamp Auschwitz. Simon getuigt nog dagelijks over zijn ongelooflijk verhaal. Wij hadden de eer hem te interviewen.
Het verzet speelt een uiterst belangrijke rol in de overwinning op het fascisme. Hier kan je meer over lezen in het artikel “75 jaar overwinning op het fascisme: de cruciale rol van het verzet”. “Het verzet” is de verzamelnaam voor alle personen en groepen die tussen 1940 en 1945 weerstand bieden aan de Duitse bezetting. Er waren naar schatting zo'n 150.000 Belgische verzetsmensen actief. Circa 15.000 overleven de oorlog niet. ‘Tegen 2030 zou elke Belg de naam moeten kennen van minstens één verzetsheld’. Dat is de oproep van Dany Neudt, historicus en initiatiefnemer van vzw Helden van het verzet. Een uitdaging waar wij graag mee onze schouders onder zetten. De Nederlandse staalarbeider Jan Brasser en Clement Dielis, de leider van de verzetsgroep “De Zwarte hand”, zijn alvast 2 namen van gewone mensen die buitengewoon verzet pleegden.
Over de vraag waarom het fascisme ontstond en hoe het komt dat vandaag extreemrechtse krachten opnieuw sterk aan kracht winnen, is al heel veel inkt gevloeid. Wat vaststaat is dat zij steevast de belangen van de rijkste groepen verdedigen. Dat bleek opnieuw toen op de verkiezing van Donald Trump een feestje van miljardairs volgde. Met Trump komt in de Verenigde Staten een netwerk van uiterst rechtse miljardairs aan de macht.
Extreemrechts creëert verdeeldheid en zet gewone mensen tegen elkaar op. In de jaren 30 via het antisemitisme. Vandaag zaaien zij haat tegen vreemdelingen, vluchtelingen of “de islam”. Verdeeldheid komt de machthebbers goed uit. Want een verdeelde werkende klasse verzwakt de strijd voor betere leef- en arbeidsomstandigheden en de strijd voor een rechtvaardig systeem. Extreemrechts zegt dat het opkomt voor “gewone burgers,” maar in werkelijkheid is hun beleid een feest voor de miljardairs.
De geschiedenis herhaalt zich niet. Maar het is wel belangrijk om parallellen te zien tussen toen en nu. In nazi-Duitsland werkten de grote industriële groepen Thyssen-Krupp, BMW, Oetker, Volkswaren, IG-Farben, … actief mee aan de dictatuur. In het artikel “75 jaar na de overwinning op het fascisme | Toen de grote bazen de kant van de nazi’s kozen” beschrijven we hoe het grootbedrijf, de bankiers en de grootgrondbezitters mee aan de basis liggen van het aan de macht komen van Hitler.
Laat ons meer dan ooit wijzen op het gevaar van extreemrechts en tot wat haat en ontmenselijking kunnen leiden. Het fascisme is niet weg. Het kan altijd terugkeren.
Omdat de mechanismen die toen tot het geweld en de barbaarse schendingen van de mensenrechten hebben geleid vandaag opnieuw in opmars zijn, steunt de PVDA het voorstel om van 8 mei opnieuw een officiële jaarlijkse feestdag te maken. Zo ontstaat er meer ruimte om op die dag deze zwarte bladzijde uit onze geschiedenis in herinnering te brengen en er uit te leren voor de toekomst. Peter Mertens, algemeen secretaris van de PVDA, diende daarvoor een wetsvoorstel in.
Wij zijn het verplicht aan de erfgenamen van alle slachtoffers van het fascisme en de holocaust om te waarschuwen tegen elke vorm van haat, racisme, antisemitisme en xenofobie.
Algemeen secretaris PVDA
Herdenking aan het Fort van Breendonk
De 8 meicoalitie organiseert op zondag 4 mei een herdenking aan het Fort van Breendonk, 80 jaar na de bevrijding.
Met toespraken van onder anderen Esther Lynch (ETUC), Wies De Graeve (Amnesty Vlaanderen), Bouli Lanners (Acteur en theatermaker), Ann Vermorgen (ACV), Bert Engelaar (ABVV), Olivier Valentin (ACLVB) en Ellen De Soete (8 meicoalitie).
Actiedag op 8 mei
Vier samen 80 jaar overwinning op het fascisme. Op donderdag 8 mei 2025 organiseert de 8 meicoalitie acties in het hele land. Sluit je aan bij een actie in jouw buurt!
