De vakbonden roepen op om te betogen in Brussel op 22 mei. De winkelbedienden van Delhaize voeren ondertussen al meer dan tien weken in actie tegen het plan van hun directie. Er zijn drie belangrijke redenen waarom hun strijd de strijd van ons allemaal is, en waarom ze onze steun verdienen.
De directie van Delhaize wil een nieuw franchise-model opleggen. Bedoeling: de vakbonden buiten zetten uit het bedrijf en besparen op personeel. Op die manier wil de directie 1 miljard euro ophalen op de kap van de werknemers.
Tegelijkertijd belooft ze 1 miljard extra cadeau te doen aan de aandeelhouders. De grootste aandeelhouders, de financiële haaien BlackRock en Goldman Sachs, wrijven al in hun handen. Voor CEO Frans Muller is het ook jackpot: hij verhoogde zijn loon tot 6,5 miljoen euro.
Het verschil tussen de franchisewinkels en de Delhaize-winkels in eigen beheer is de aanwezigheid van vakbonden die de rechten van de werknemers verdedigen en verbeteren. Delhaize wil geen syndicale tegenmacht meer. Zonder vakbonden, want die zijn er bij franchisenemers niet, kan Delhaize makkelijker de loon- en arbeidsvoorwaarden drukken. Franchisenemers hebben minder personeel in dienst en betalen een stuk slechter: tot 300 euro per maand minder.
“Sommigen willen steeds meer geld. Maar ten koste van wie? Van zij die de winst creëren. En wie creëert de winst? Dat zijn wij, de werkende mensen. En als wij stoppen, waar is het geld dan? Dan is er geen meer. Eerlijk gezegd, zo’n wereld wil ik niet. Ik wil een rechtvaardige samenleving.
Ik wil dat de werkende klasse een fatsoenlijk leven heeft. Een fatsoenlijk inkomen.
Het plan heeft niet alleen gevolgen voor de Delhaiziens. Het is een parasitair businessmodel dat druk zet op werknemers, franchisenemers én leveranciers. Er is maar één winnaar: de aandeelhouder. Andere winkelketens, zoals Carrefour, volgen met belangstelling wat bij Delhaize gebeurt. Zelfs andere sectoren tonen interesse in het franchisemodel. Het kan binnenkort bij elke onderneming in elke sector gebeuren. Met desastreuze gevolgen voor de werknemers en vakbonden. Daarom zeggen we op 22 mei samen met de Delhaiziens: “Weg met dit plan”.
Ondanks meer dan twee maanden van stakingen en strijd in het hele land, weigert Delhaize nog altijd elk fatsoenlijk gesprek. De directie hanteert een arrogante aanpak: ze negeert de vakbonden en gaat op een agressieve manier in de aanval om hen monddood te maken. Daarbij krijgt ze de hulp van deurwaarders, politie, rechters en politici.
“We geven niet op, om de eenvoudige reden dat wat zij gedaan hebben pure minachting is”, zegt Agnes. “Het is crapuleus. Het is iets dat we in België zelfs nog nooit gezien hebben. Ze hebben elk gesprek met het personeel geweigerd. Bovendien is het een aanval op het stakingsrecht. Als we morgen zelfs geen ‘nee’ meer mogen zeggen op straffe van dwangsommen, op straffe van deurwaarders en politie die je wegjagen, in wat voor een land leven we dan eigenlijk? In wat voor een wereld leven we dan? Dat is onaanvaardbaar.”
Wat bij Delhaize gebeurt, kadert in een bredere aanval op het recht op actievoeren. Gaby Colebunders, PVDA-volksvertegenwoordiger legt uit:
“Deze week diende minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) een nieuw wetsontwerp in waarmee hij een demonstratieverbod wil kunnen opleggen aan actievoerders. Vorige week werden nog veertien Greenpeace-activisten opgepakt bij een geweldloze actie in de haven van Zeebrugge. En de vorige jaren zagen we al ongeziene rechtszaken tegen vakbondsleiders in Antwerpen en Luik. In tijden van diepe crisis, zowel op klimaat als op economisch gebied, wordt er steeds driester opgetreden tegen mensen die hun democratische rechten uitoefenen.”
Nochtans is het Delhaize dat afstapt van het overlegmodel en kiest voor de confrontatie. Op korte tijd kwamen zo een aantal democratische rechten onder druk te staan.
Het stakingsrecht is fundamenteel en dat staat nu onder druk. In het dossier-Delhaize zie je dat de rechters de vrijheid van ondernemen en het eigendomsrecht laten voorgaan op het stakingsrecht. Dat is een gevaarlijke evolutie.
ABVV-voorzitter
Delhaize organiseert sociale dumping: langer werken voor minder loon door het uitbesteden van zijn winkels aan franchisenemers. Het gaat in feite over onderaannemers die sterk afhankelijk zijn van Delhaize. Ze hangen met zware contracten vast aan hun opdrachtgever. Ze werken aan heel kleine marges. Zo kunnen ze niet anders dan hun personeel zo weinig mogelijk te betalen, en nemen ze zo weinig mogelijk personeel in dienst.
De gevolgen kennen we: in Brussel ontdekte de inspectie acht zwartwerkers, in andere winkels werden de meeste vaste medewerkers vervangen door tijdelijken. Delhaize haalde de mosterd bij zijn Nederlandse zusterbedrijf Albert Heijn, dat een minimum aan vaste medewerkers per winkel aanneemt en de rest van het werk laat doen door spotgoedkope jobstudenten die werken aan 5 euro per uur.
Delhaize is geen uitzondering. Alle multinationals zoeken naar uitwegen om minder aan personeel te spenderen en meer aan aandeelhouders. De voorbeelden van sociale dumping stapelen zich op. In de handelssector, maar evenzeer in het transport, de chemie, de bouw, de informatica, enz. Geen enkele sector is veilig voor sociale dumping.
