Ja, er zijn alternatieven voor de sociale afbraak van de regering-De Wever-Rousseau
“Er is geen alternatief, het geld is op”… Premier Bart De Wever beweert dat zijn beleid van sociale afbraak onvermijdelijk is. Dat is het argument dat hij voortdurend gebruikt om de aanval op het pensioensysteem en de sociale bescherming te rechtvaardigen. Het is ook wat hij vandaag zegt om een btw-verhoging en een indexsprong te rechtvaardigen. Nochtans is niks minder waar. Er zijn alternatieven: er is geld – en zelfs veel – in ons land, en het is perfect mogelijk om onze pensioenen en onze sociale zekerheid te financieren. Het is een kwestie van politieke keuzes.
door Charlie Le Paige
Drie maatregelen om het geld te halen waar het zit:
- Beginnen met de cadeaus aan bedrijven te herbekijken (3 miljard)
- Het taboe op de belasting van superrijken en fiscale achterpoortjes voor multinationals doorbreken (tot 10 miljard)
- Een hele reeks militaire uitgaven terugschroeven en het geld investeren in de pensioenen (4 miljard)
Met deze drie hefbomen kunnen we tot 17 miljard euro vrijmaken om de sociale zekerheid te financieren en ruimte te creëren voor een plan voor publieke investeringen.
1. De cadeaus aan bedrijven herbekijken (3 miljard)
De regering geeft elk jaar miljarden aan cadeaus aan bedrijven. Een recente studie van de Nationale Banki toont aan dat de bedrijfssubsidies in België hoger liggen dan in onze buurlanden. België geeft 2,5 keer meer uit aan bedrijfssubsidies dan Nederland. Volgens deze studie zijn de subsidies sinds 2000 in België verdubbeld – geen enkel buurland komt in de buurt van dergelijke toename. Deze stijging is hoofdzakelijk te wijten aan de sterke groei van loonsubsidies voor bedrijven.
De loonsubsidies – in de vorm van verminderingen van sociale bijdragen en belastingverlagingen – vertegenwoordigen miljarden aan cadeaus voor bedrijven. In totaal gaat het om 15 miljard euro in 2025 op federaal niveau, volgens cijfers van het Planbureau.ii Door al deze cadeaus is het aandeel van de lonen in de totale geproduceerde rijkdom (de toegevoegde waarde) sterk gedaald. Die cadeaus zullen oplopen tot meer dan 18 miljard euro tegen het einde van de legislatuur in 2029.
Alleen al de taxshift van de regering-Michel–De Wever in 2016, met de verlaging van de werkgeversbijdragen van 32,4 naar 25% (zie kader onderaan), vertegenwoordigt vandaag 8,6 miljard euro per jaar aan cadeaus aan bedrijven (bijna 10 miljard euro in 2029).
Door zelfs maar een deel van deze cadeaus opnieuw te herbekijken, kunnen we miljarden vrijmaken voor de financiering van de sociale zekerheid. Enkele voorbeelden die samen meer dan 3 miljard euro kunnen opleveren:
→ De verlaging van de sociale bijdragen door de taxshift van de regering-Michel herbekijken. Sociale bijdragen maken zijn een onderdeel van het loon van werknemers; ze dienen om de sociale zekerheid, onze pensioenen en onze gezondheidszorg te financieren. Door bijvoorbeeld slechts een kwart van deze middelen terug te halen, kan meer dan 2 miljard euro per jaar worden vrijgemaakt.
→ De vermindering van sociale bijdragen voor de heel hoge lonen afschaffen. Dit is een maatregel die de regering-De Wever-Rousseau onlangs nam voor mensen met extreem hoge lonen (> 28.000 euro bruto / maand). Een absurde maatregel, op maat van CEO’s en grote bedrijven die het financieringstekort van de sociale zekerheid nog groter maakt – de regering dus beweert dat er geen geld is. Het toont aan dat de regering een regering van de rijken is. Dit afschaffen is een besparing van 150 miljoen euro.
→ De vrijstelling van bedrijfsvoorheffing voor nachtarbeid herzien. Sinds 2016 subsidieert de overheid ongeveer 20% van het loon van nachtwerkers, ofwel één dag op vijf. Dat leidt ertoe dat nachtwerk voor de werkgever soms zelfs goedkoper is dan dagwerk. Door deze subsidie te halveren, kunnen we bijna 1 miljard euro per jaar besparen.
→ De onbeperkte vermindering van sociale bijdragen voor de eerste aanwerving beperken. Deze maatregel werd door zowel het Rekenhof als het Planbureau beoordeeld als duur en weinig effectief om jobs te creëren. Besparing: 500 miljoen euro per jaar.
2. Het taboe op de belasting van superrijken en fiscale achterpoortjes voor multinationals doorbreken (tot 10 miljard)
België is een fiscale hel voor werknemers en gezinnen, maar blijft een fiscaal paradijs voor de rijksten en voor grote bedrijven. Twee maatregelen om hiermee te beginnen breken:
→ Belast de miljonairs. Twee procent op de één procent. Wij stellen voor om een miljonairstaks in te voeren van 2% op nettovermogens boven 5 miljoen euro (en 3% op nettovermogens boven 10 miljoen euro). Het gaat om een ambitieuze, gerichte belasting die enkel de rijkste 1% treft. De taks levert middelen op en is efficiënt, zonder fiscale achterpoortjes die de rijksten toelaten eraan te ontsnappen.
In tegenstelling tot wat rechts beweert, zou de kapitaalvlucht zeer beperkt zijn (dat wordt bevestigd door zowel studies van het Planbureau als door Europese voorbeelden). Een dergelijke maatregel zou 8 miljard euro per jaar opbrengen.
99% van de bevolking betaalt de taks niet. En met de inkomsten kunnen we investeren in waardige pensioenen, kwaliteitsvol onderwijs en publieke investeringen, onder meer in energie, onderzoek en infrastructuur. Bovendien hebben dergelijke investeringen op middellange termijn een positief effect op de economie en op de overheidsfinanciën.
→ Een einde maken aan het fiscaal achterpoortje van de vrijstelling van meerwaardebelasting voor grote bedrijven. De vrijstelling van belasting op meerwaarden vormt een fiscale achterpoortje waardoor veel grote bedrijven en holdings kunnen vermijden belasting te betalen op de (miljoenen)winsten die zij realiseren wanneer zij aandelen verkopen. Deze regeling is volledig op maat gemaakt van multinationals en de financiële holdings van grote vermogende families, want kleine ondernemingen kunnen er nauwelijks of niet van profiteren. Via dit mechanisme kunnen rijke Belgische families bovendien makkelijk ontsnappen aan het voorstel van de regering-Arizona om meerwaarden te belasten.
Dit fiscaal achterpoortje kost de overheid ongeveer 4 miljard euro per jaar aan misgelopen inkomsten.iii Ze bestaat in veel andere landen niet. Door een belasting op meerwaarden voor bedrijven in te voeren, zoals die in Canada bestaat, zouden we 2 miljard euro kunnen recupereren.
3. Een hele reeks militaire uitgaven terugschroeven en het geld investeren in de pensioenen (4 miljard)
Bart De Wever en Georges-Louis Bouchez zeggen voortdurend dat er geen geld is voor pensioenen, geen geld voor de gezondheidszorg, geen geld voor de openbare diensten. Maar voor militaire uitgaven lijkt er geen enkele limiet te bestaan. De regering besliste om de militaire uitgaven te verhogen en 34 miljard euro extra te investeren in de aankoop van wapens tegen 2034.iv Ze zijn bezig onze pensioenen af te bouwen om de aankoop van nieuwe F-35-gevechtsvliegtuigen, tanks en fregatten te financieren.
Erger nog: op de Navo-top heeft Bart De Wever België ertoe verbonden om de zogenaamde “Trump-norm” toe te passen, die ons verplicht om nog miljarden extra aan militaire uitgaven te doen.v
→ Wij verzetten ons tegen deze gigantische budgetverhoging, die niet alleen asociaal is, maar ook gevaarlijk voor de vrede. Door af te zien van de aankoop van nieuwe F-35’s en van de huidige geplande verhoging van het defensiebudget, zouden we elk jaar 4 miljard euro kunnen besparen.
Is de stijging van de uitgaven gerechtvaardigd?
Laten we eraan herinneren dat de Europese Navo-lidstaten vandaag samen 454 miljard dollar per jaar uitgeven aan defensie. Dat is het tweede grootste militaire budget ter wereld, na dat van hun bondgenoot, de Verenigde Staten. De verhoging van de militaire uitgaven wordt vaak verdedigd met het argument van de zogenaamde Russische dreiging, maar Rusland heeft een defensiebudget van 149 miljard dollar, dus drie keer minder dan de Europese landen samen. De Europese landen beschikken bovendien over vier keer meer oorlogsschepen, drie keer meer tanks, gepantserde voertuigen en artillerie, en twee keer meer gevechtsvliegtuigen dan Rusland.vi
Wij pleiten voor een rationalisering van de defensiebudgetten binnen het kader van een echt defensieve visie op het leger. Wij verzetten ons tegen een Navo-norm met een vast percentage van het bbp, die de militarisering alleen maar verder opdrijft. Wij willen vertrekken vanuit de reële noden voor een leger dat dient om te verdedigen, niet om imperialistische oorlogen te gaan voeren aan de andere kant van de wereld.
Conclusie: Ja, er zijn alternatieven!
Dit zijn slechts enkele maatregelen, maar ze zouden al 17 miljard euro kunnen opbrengen. En er zijn nog vele andere mogelijk, zoals het afschaffen van politieke privileges, de strijd tegen grote fiscale fraude (geschat op 30 miljard per jaar), het belasten van overwinsten in de energie- en bankensector, of het toepassen van het kiwimodel om te besparen op Big Pharma.
Dit alles toont duidelijk aan dat het een politieke keuze is, een klassenkwestie. Het maatschappelijk project van de regering-De Wever-Rousseau staat ten dienste van de superrijken en de multinationals. Ze kiezen ervoor om gepensioneerden, werkende mensen en zieken te laten betalen om multimiljonairs te beschermen. Ze kiezen ervoor om de sociale zekerheid af te bouwen om hun F-35’s en hun militariseringsbeleid te financieren.
Wij maken een heel andere keuze. Wij kiezen ervoor om iedereen een waardige pensioen te garanderen. Om de koopkracht te verhogen. Om te durven het geld te halen waar het zit. Wij kiezen voor vrede. En wij strijden voor een solidaire samenleving, door en voor de mensen, met investeringen in onze industrie, in de sociale zekerheid en in vrede.
Taxshift van regering-Michel–De Wever: bewust gat in sociale zekerheid vergroot om cadeaus uit te delen aan aandeelhouders
Bijna 10 miljard euro aan cadeaus voor bedrijven in 2029: dat is het resultaat van de taxshift die de regering-Michel-De Wever in 2016 doorvoerde. Deze voorzag een verlaging van de werkgeversbijdragen.vii Hierdoor werd een enorm gat geslagen in de financiën van de sociale zekerheid.
We herinneren eraan dat sociale bijdragen een deel van het uitgesteld loon van de werknemers zijn, dat dient om onze pensioenen, onze gezondheidszorg, enz. te betalen. Zo deed de regering een gigantisch cadeau aan de bedrijven, die hun winsten met miljarden per jaar konden opvoeren.viii
Deze taxshift was doelbewust niet gefinancierd, zoals De Wever zelf erkende in een interview in 2016, waarin hij verklaarde: “De taxshift is niet voldoende gefinancierd. Men heeft doelbewust gekozen om niet alles mee te rekenen. Dat dringt op termijn een infernale besparingslogica op, en dus komt men terecht bij de overheidsuitgaven waar ze nog zitten: de sociale zekerheid."
De regering destijds – waarin al N-VA, MR en CD&V zetelden – heeft dus opzettelijk het tekort vergroot door miljarden cadeau te doen aan aandeelhouders, zodat men vandaag nieuwe besparingen van meerdere miljarden op pensioenen en sociale zekerheid kan eisen.
i Are government subsidies and investment grants to enterprises higher in Belgium?, Banque nationale, 27 octobre 2025 https://www.nbb.be/fr/media/23315
ii Planbureau (2025). Economische vooruitzichten 2025-2030 – Juni 2025. Geraadpleegd op https://www.plan.be/nl/publicaties/economische-vooruitzichten-2025-2030-juni-2025
iiihttps://www.pvda.be/pers/meerwaardebelasting-arizona-regering-laat-fiscaal-achterpoortje-van-4-miljard-euro-jaar
iv Ze gingen van 7,9 miljard euro of 1,3% van het bbp in 2024 naar 12,8 miljard euro of 2% van het bbp in 2025 (+4,9 miljard euro per jaar), en ze hebben zich geëngageerd om tegen 2034 naar 2,5% te gaan. Volgens de schattingen van Defensie, rekening houdend met een jaarlijkse groei van ons bbp, zou dit in totaal 21,279 miljard euro bedragen in 2034.
v De Trump-norm voorziet in 5% van het bbp, waarvan 3,5% uitsluitend voor de militaire budgetten tegen 2035. Concreet zou dit voor België betekenen dat die 3,5% in 2035 30 miljard euro zou bedragen.
vi Cijfers: International Institute for Strategic Studies (IISS) https://www.greenpeace.de/publikationen/Kraeftevergleich_NATO-Russland.pdf
vii Daling van de werkgeversbijdragen van 32,4% naar 25%
viii https://www.pvda.be/studies/transfer-van-128-miljard-euro-van-arbeid-naar-kapitaal-2023-het-loonaandeel-de-toegevoegde
